Tekst ukazał się w Gazecie Giełdy Parkiet 18 maja. Opublikowano za zgodą redakcji. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jeśli ktoś sporządził listę zmian, jakie należy wdrożyć w funkcjonowaniu rynku obligacji w Polsce, to uproszczenie architektury rynku wtórnego mieści się zapewne w czołowej dziesiątce spisanych postulatów. Nie w czołowej trójce, tylko dlatego, że człowiek – inwestor także – jest w stanie przyzwyczaić się do wszystkiego, jeśli nadal może na tym zarabiać pieniądze. A cztery platformy Catalystu nie są bynajmniej absurdem – wynikają raczej z historycznych zaszłości, pewnej stopniowej ewolucji rynku.
Cztery podzielić na dwa
Catalyst prowadzą zatem dwa podmioty, przy czym większe doświadczenie ma dawna Centralna Tabela Ofert (CeTO była pierwotnie rynkiem przeznaczonym dla akcji małych firm, głównie wprowadzano tu firmy uczestniczące w Programie Powszechnej Prywatyzacji, a więc z portfeli Narodowych Funduszy Inwestycyjnych) działająca jako platforma do handlu obligacjami od 2002 r. Początkowo celem powołania rynku było scentralizowanie hurtowego obrotu obligacjami skarbowymi (obrót skarbówkami odbywał się dotąd głównie między bankami w bezpośrednich transakcjach). Częściowo banki zostały nakłonione do handlu na Bond Spot – odpowiednio duży obrót na tym rynku ułatwiał uzyskanie statusu prime dealera obligacji skarbowych, który nadawany jest corocznie przez MF. Tylko dealerzy mogą startować w przetargach obligacji organizowanych przez MF, co bywa intratnym zajęciem. Dealerzy papierów skarbowych mają obowiązek kwotować na Bond Spot jako market makerzy (ustawiać zlecenia po obydwu stronach rynku).
W każdym razie w 2009 r. większościowe udziały przejęła GPW, a transakcja zmierzała już do utworzenia Catalyst – wtórnego obrotu obligacjami różnej maści. To jest nie tylko skarbowymi. Było to epokowe wydarzenie (tj. utworzenie Catalyst) dla rynku obligacji firm w Polsce, zwłaszcza że zbiegło się w czasie z kryzysem finansowym i ograniczeniu kredytowania firm przez banki. Ponieważ Bond Spot miała już historię i doświadczenie, przewidziano dlań rolę rynku hurtowego, przeznaczonego dla instytucjonalnych inwestorów. Minimalna wartość transakcji na Bond Spot dla obligacji skarbowych to 5 mln zł, zaś dla obligacji korporacyjnych jest to 100 tys. zł.
W przypadku obligacji korporacyjnych inwestorzy działający na Bond Spot są wyjątkowo mało aktywni. Wynika to z prostego faktu – większość obligacji firm kupowanych jest przez fundusze inwestycyjne i emerytalne, ewentualnie banki, z zamiarem zatrzymania ich do dnia wygaśnięcia. W efekcie do transakcji obligacjami firm na Bond Spot dochodzi rzadko, a najczęściej nie są nawet składane oferty po żadnej stronie, także w przypadku takich firm jak Orlen, PGE, PKO BP czy Tauron. Bywa, że w przypadku niektórych serii obligacji, transakcje nie są zawierane całymi latami.
W ramach Bond Spot istnieje podział na rynek regulowany (RR) i alternatywny (ASO). Taki sam podział istnieje też w przypadku rynku prowadzonego przez GPW, dlatego łącznie mówimy o czterech platformach obrotu.
Diabeł tkwi w detalu
Część Catalyst prowadzona przez Giełdę Papierów Wartościowych przeznaczona jest dla wszystkich inwestorów, tzn. i detalicznych i instytucjonalnych. Jednostką obrotu jest jedna obligacja, transakcje na GPW można więc przeprowadzać już od 100 zł (to często nominał obligacji, które kierowano do detalicznych inwestorów w publicznych emisjach). O tym jak wiele dają Catalyst inwestorzy detaliczni przekonują przykłady firm, które wprowadziły swoje obligacje jednocześnie do notowań na Bond Spot i na GPW. Podczas gdy na GPW transakcje zawierane są codziennie (nigdy jednak z taką intensywnością jak na rynku akcji – zarabianie na obligacjach polega jednak głównie na ich trzymaniu), na Bond Spot nie pojawiają się nawet zlecenia.
Jednak nawet i na detalicznej części rynku trudno mówić o płynności. Zlecenie o wartości używanego samochodu jest w stanie poważnie wpłynąć na rentowności obligacji małych, a czasem nawet średnich firm.
Jak wspomniano, również na GPW wyróżnić można dwie platformy obrotu. Rynek regulowany i alternatywny różnią niuanse dotyczące przeprowadzania transakcji pakietowych, ale też i jedna istotna cecha. W przypadku firm tylko obligacje wyemitowane na podstawie prospektu emisyjnego mogą być notowane na rynku regulowanym. Oznaczenie RR przy danej serii oznacza więc, że jej emisję przeprowadzono na podstawie dokumentu zatwierdzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Symbol ten odnajdziemy też przy większości obligacji gmin, obligacji drogowych i obligacji Europejskiego Banku Inwestycyjnego (zero transakcji podczas 13 lat notowań).
A może połączenie?
Rozdzielenie rynku hurtowego i detalicznego wydaje się sztuczne i może być także krzywdzące dla inwestorów. Na rynku akcji zawieranie transakcji rynkowych z pominięciem zleceń detalicznych inwestorów można byłoby uznać, za nierówne traktowanie grup inwestorów. Dlatego można założyć, że wcześniej czy później dojdzie do konsolidacji tych dwóch platform obrotu.
Być może przy okazji GPW wprowadzi nowe podziały rynku np. na emitentów z ratingami i bez, albo w inny – bardziej czytelny – sposób podkreśli rolę ryzyka w inwestowaniu na Catalyst.
Najważniejsze informacje
1. Catalyst to w rzeczywistości cztery platformy obrotu obligacjami.
2. BondSpot jako rynek obligacji działa już od 2002 roku.
3. To na części rynku prowadzonej przez GPW transakcje zawierają inwestorzy detaliczni.
4. Na GPW do transakcji obligacjami firm dochodzi znacznie częściej niż na Bond Spot.
5. Możliwe, że Catalyst podzieli się na nowe segmenty
INFORMACJE O PRZETWARZANIU TWOICH DANYCH OSOBOWYCH
Administratorem Twoich danych osobowych przekazywanych podczas rejestracji w serwisie Obligacje.pl, jest: Obligacje.pl sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Złota 59, 00-120 Warszawa, KRS nr 0000394325.
Możesz skontaktować się z nami za pośrednictwem poczty elektronicznej (bok@obligacje.pl) lub telefonicznie (022 110-03-67). Kontakt telefoniczny dostępny jest od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 16:00.
Cele i podstawa przetwarzania Twoich danych osobowych
Twoje dane osobowe gromadzimy jednorazowo, wyłącznie gdy zakładasz konto i/lub dokonujesz zakupu Usług Płatnych w serwisie Obligacje.pl.
Twoje podstawowe dane osobowe
Gdy zakładasz konto w serwisie Obligacje.pl, gromadzimy jedynie te dane osobowe, które są niezbędne dla prawidłowego świadczenia przez nas usług i wykonania umowy, czyli:
Twoje dane, o których mowa powyżej, przetwarzamy wyłącznie po to, abyśmy mogli wywiązać się z zawartej z Tobą umowy o świadczenie usług, gdy korzystasz z serwisu Obligacje.pl.
Dane osobowe przetwarzane w celu dostarczania Ci informacji o wskazanych przez Ciebie emitentach oraz obligacjach
Jeżeli na swoim koncie wskażesz listę emitentów oraz obligacji, które chcesz obserwować będziemy na Twój adres e-mail przesyłać powiadomienia wraz z aktywnym linkiem dotyczące zmiany notowań wskazanych obligacji, ważnych dat z nimi związanych oraz nowych informacji w serwisie Obligacje.pl o wskazanym emitencie. Te dane przetwarzamy po to, abyśmy mogli wywiązać się z zawartej z Tobą umowy o świadczenie usług, gdy korzystasz z serwisu Obligacje.pl i decydujesz się na korzystanie z takich usług.
Jeśli będziesz chciał zrezygnować z otrzymywania powiadomień, w każdej chwili możesz anulować subskrypcję, wycofując odpowiednie zgody w panelu konfiguracyjnym Twojego konta. Jeśli wolisz, swoje żądanie możesz przesłać nam pocztą elektroniczną lub też zgłosić je telefonicznie.
Dane osobowe przetwarzane w celu dostarczania Ci informacji o aktualnych ofertach
Jeśli wyraziłeś na to zgodę, zaznaczając odpowiednie pole w formularzu rejestracyjnym lub panelu konfiguracyjnym Twojego konta, od czasu do czasu będziemy na Twój adres e-mail przesyłać informacje o aktualnych publicznych emisjach papierów wartościowych, a także informacje o nowościach w serwisie Obligacje.pl.
Także i taką zgodę możesz cofnąć w każdym czasie, korzystając z odpowiedniej opcji w panelu konfiguracji konta. Jeśli wolisz, swoje żądanie możesz przesłać nam pocztą elektroniczną lub też zgłosić je telefonicznie. Wycofanie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonaliśmy na podstawie Twojej zgody przed jej wycofaniem.
Wyrażenie przez Ciebie zgody na przetwarzanie danych osobowych w tym zakresie jest dobrowolne i nie stanowi warunku założenia konta w serwisie.
Jak długo przechowujemy Twoje dane osobowe?
Twoje dane przetwarzamy tylko tak długo, jak to niezbędne – co oznacza, że usuniemy je, gdy zlikwidujesz swoje konto w serwisie Obligacje.pl bądź w inny sposób rozwiążesz z nami umowę o dostęp do serwisu.
Kto ma dostęp do Twoich danych osobowych?
Do Twoich danych osobowych mamy dostęp wyłącznie my, w tym nasi upoważnieni pracownicy.
Dane te mogą być ponadto przetwarzanie przez naszych współpracowników, którzy świadczą usługi na naszą rzecz, w szczególności w zakresie obsługi księgowej, obsługi IT lub hostingu.
Jeżeli korzystasz z płatności elektronicznych lub kartą płatniczą, możemy udostępniać Twoje dane w zakresie niezbędnym do dokonania płatności firmom obsługującym płatności w serwisie.
Jeżeli wyraziłeś na to zgodę i korzystasz z konta bezpłatnego, niektóre Twoje dane możemy udostępniać naszym partnerom, którymi są współpracujące z nami domy i biura maklerskie, a także krajowe podmioty przeprowadzające prywatne emisje obligacji.
Twoje prawa
W związku z przetwarzaniem Twoich danych osobowych przez serwis Obligacje.pl przysługują Ci różnorodne prawa, o których chcielibyśmy poinformować poniżej.
Wszelkie żądania związane z Twoimi prawami możesz zgłosić nam za pośrednictwem poczty elektronicznej (bok@obligacje.pl) lub poczty tradycyjnej (na adres wskazany powyżej).
Chcemy prawidłowo zabezpieczyć Twoje dane, dlatego też przed wykonaniem Twoich poleceń zastrzegamy sobie możliwość zadania Ci dodatkowych pytań, aby potwierdzić Twoją tożsamość.
Masz prawo dostępu do Twoich danych osobowych
Przysługuje Ci prawo dostępu do treści Twoich danych osobowych, a także prawo do uzyskania potwierdzenia, czy dane te są przetwarzane.
Ponadto w każdej chwili możesz zwrócić się do nas o następujące informacje:
Przysługuje Ci również prawo uzyskania kopii Twoich danych osobowych. Pierwszą taką kopię wydamy Ci bezpłatnie.
Masz prawo żądania sprostowania Twoich danych osobowych
Dbamy o to, by Twoje dane były poprawne i kompletne. Jeśli mimo tego stwierdzisz, że tak nie jest – powiedz nam o tym. W każdym momencie przysługuje Ci prawo sprostowania lub uzupełnienia danych.
Masz prawo żądania ograniczenia przetwarzania Twoich danych osobowych
W pewnych przypadkach możesz żądać, by przetwarzanie Twoich danych osobowych zostało przez nas ograniczone wyłącznie do ich posiadania:
Masz prawo żądania usunięcia Twoich danych osobowych
W pewnych przypadkach możesz żądać, by zgromadzone przez nas Twoje dane osobowe zostały usunięte. Prawo to przysługuje Ci, gdy:
Masz prawo wnieść sprzeciw wobec przetwarzania Twoich danych osobowych
Przysługuje Ci prawo wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania Twoich danych osobowych. Sprzeciw ten będzie uzasadniony, jeśli jego podstawą będą przyczyny związane z Twoją szczególną sytuacją.
Możesz również wnieść sprzeciw, jeśli Twoje dane osobowe wykorzystywane były przez nas dla celów marketingu bezpośredniego.
Masz prawo przenosić Twoje dane osobowe
Masz prawo żądać, by Twoje dane osobowe podane przy rejestracji w serwisie zostały Ci przez nas wydane w ustrukturyzowanym, nadającym się do odczytu maszynowego i powszechnie używanym formacie.
Możesz przesłać te dane innemu administratorowi bez jakichkolwiek przeszkód z naszej strony.
Możesz również zwrócić się do nas o przekazanie Twoich danych wprost innemu administratorowi – wykonamy to, o ile tylko będzie to technicznie możliwe.
Prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego
Dokładamy najwyższych starań, by zapewnić najpełniejszą ochronę Twoich danych osobowych zgodnie z przepisami obowiązującego prawa.
Jeśli mimo to uznasz, że przetwarzamy Twoje dane osobowe niezgodnie z prawem, przysługuje Ci prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego.
W przypadku Polski organem nadzorczym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Możesz jednak wnieść skargę również do organu nadzorczego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które jest miejscem Twego zwykłego pobytu, miejscem pracy lub miejscem popełnienia domniemanego naruszenia prawa.
Nie profilujemy
Twoje dane osobowe przetwarzamy w sposób zautomatyzowany. Nie stosujemy jednak profilowania.
Kontakt z nami
Jeśli jakiekolwiek informacje przedstawione powyżej wydają Ci się niejasne, chętnie udzielimy dodatkowych wyjaśnień. Wszelkie pytania związane z polityką prywatności prosimy kierować pocztą elektroniczną (bok@obligacje.pl) lub pocztą tradycyjną (na adres wskazany powyżej).
Zaloguj się