Tekst ukazał się w Gazecie Giełdy Parkiet 6 sierpnia. Opublikowano za zgodą redakcji. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Bodaj najwięcej komentarzy zgromadziła instytucja zgromadzenia obligatariuszy, której wcześniejsza wersja ustawy (z 1995 r.) nie przewidywała. Nic dziwnego, nie było w owym czasie dużego zainteresowania ani obligacjami, ani tym bardziej zgromadzeniami ich właścicieli. Niemniej, ustawa także nie zabraniała ich zwoływania, zatem rynek zdążył wykształcić już własną praktykę. Nowa ustawa o obligacjach wyznacza natomiast ramy tej praktyki.
Zwane puszką Pandory
Oznacza to, że zapisy uprawnień zgromadzenia obligatariuszy nie mogą wyłączyć lub ograniczyć praw obligatariuszy zapisanych w ustawie. Całe szczęście mogą być one jednak szersze. Ustawa zezwala bowiem ZO na zmianę kluczowych warunków emisji takich jak wysokość oprocentowania czy formę i wysokość zabezpieczenia. Wystarczy do tego obecność połowy wartości danej serii i zgoda ¾ oddanych głosów, a w przypadku obligacji notowanych wymagana jest zgoda wszystkich obecnych obligatariuszy.
Co to oznacza w praktyce? Gdyby warunki emisji dawały mandat ZO do zmiany w warunkach emisji w sposób opisany w ustawie, mogłoby dojść do sytuacji, w której ZO podejmuje w sposób prawidłowy uchwały np. o zmianie oprocentowania, zmianie wartości nominalnej (a więc wysokości długu) lub zabezpieczenia przy braku obecności części obligatariuszy. Można sobie wyobrazić, że w przypadku emisji kierowanych do detalicznych inwestorów nie uda się ich zgromadzić w komplecie. W ostatnich emisjach Polnordu czy Ghelamco brało udział ponad 750 inwestorów. Zgromadzenie ich w jednym miejscu i czasie jest rzeczą nieprawdopodobną, bo choćby nawet wszyscy mieszkali w jednym mieście i przy jednej ulicy, zawsze w takiej grupie pojawią się zdarzenia losowe. A przecież jest to fantasmagoria. Można z góry założyć, że posiadacz trzech obligacji o wartości 300 zł ze Szczecina do Warszawy się nie pofatyguje. A jeśli pofatygują się więksi od niego, ZO będzie mogło zmienić warunki emisji, w której wziął udział.
Pojawia się więc pytanie, czy taka zmiana ma rację bytu? Obligacja jest przecież formą długu o opisanych warunkach, umową między jej właścicielem i emitentem długu. Czy można zmienić treść tej umowy bez zgody drugiej strony? Trzeba odnotować, że rynek kredytowy nie zna takiej praktyki. Nie można zmienić np. umowy pożyczki bez zgody – wyrażonej podpisem na aneksie – drugiej strony.
Można tylko spekulować w jaki sposób te przepisy mogą być użyte w praktyce. Ustawa przewiduje wprawdzie, że uchwały ZO można zaskarżać jeśli rażąco narusza ona interesy obligatariuszy, ale trudno będzie rozstrzygnąć czy np. obniżenie kuponu o 50 bps jest rażące, czy też granica ta przebiega gdzieś dalej. Podobnie jak np. zamiana zabezpieczenia hipotecznego na inną nieruchomość, wycenioną – ma się rozumieć – równie wysoko.
Uchwały ZO mogą być wprawdzie oprotestowane także przez obligatariuszy, którzy nie wzięli w nim udziału, ale tylko jeśli bezzasadnie odmówiono im udziału w obradach, ZO zostało zwołane nieprawidłowo lub głosowało nad projektami, których wcześniej nie zgłoszono.
Ponieważ spora części właścicieli obligacji traktuje zasadę „kup i trzymaj” jako „kup i zapomnij” z góry można założyć, że część z nich o zmianie warunków emisji dowie się po czasie przewidzianym na zgłaszanie protestów (trzy miesiące w przypadku obligacji notowanych) lub nawet nigdy się w nich nie zorientuje.
Ustawodawca przewidział zakusy emitentów i zabronił udziału w ZO posiadaczom obligacji wchodzącym w skład grupy emitenta. Jednak wyobraźnia podpowiada, że nie jest to jedyna możliwa konstelacja zainteresowana przeprowadzeniem zmian w emisji obligacji.
Co z tej puszki Pandory wyjdzie w praktyce, przekonamy się w najbliższych latach. Oby jednak uwagi – które zostały znacznie szerzej przedstawione przez Andrzeja Paczulskiego z kancelarii Paczulski & Tadul na majowej konferencji Ceeta – okazały się czysto akademickimi.
Zakaz handlu
Ustawa nie łagodzi wielu bolączek rynku obligacji. Administratorzy zastawów i hipotek nadal będą opłacani przez emitentów (choć mają działać na rzecz obligatariuszy). Zmienia się tyle, że tej zaszczytnej funkcji nie będzie można się zrzec nie wyznaczając nowego administratora (a zdarzały się takie przypadki, choćby administratorowi zabezpieczeń Ganta czy Widok Energii).
Nadal nie będzie można handlować obligacjami po dacie ich wygaśnięcia, choć jest to zakaz bodaj najmniej zrozumiały. W pewnych aspektach tworzy on parasol ochronny nad obligatariuszami – niewykupionych w terminie, a zatem w praktyce wartych mniej niż wynosi ich wartość nominalna – nie może kupować ich emitent (tj. po dacie wygaśnięcia), ani jego pełnomocnik. Rozszerzenie zakazu na wszystkich obligatariuszy oznacza wprawdzie, że nie może ich skupować też nikt „z ukrycia”, działając np. w tajnym porozumieniu z emitentem, ale jeśli się chwilę zastanowić, to zakaz ten nie ma racji bytu. Ostatecznie nikt nikomu nie zabrania w Polsce handlować przeterminowanymi długami. Ba. Obrót wierzytelnościami bankowymi kwitnie i wszystko wskazuje na to, że ma przed sobą świetlaną przyszłość. Dlaczego więc zakazano obrotu przeterminowanymi obligacjami? Dla jednych mogłoby się to okazać formą szybszego spieniężenia nieudanej inwestycji (choć w części), dla innych – wyspecjalizowanych podmiotów – sposobem na podjęcie wyzwania i wyegzekwowania długu mimo całej ułomności polskiego wymiaru sprawiedliwości w tym zakresie. Prawdopodobnie odpowiedzią jest kłopot z ewidencją tak przeprowadzanych transakcji, ale jaki nie byłby powód, jest to zapis skazujący rynek na ułomność.
Nie tylko narzekania
Ustawa o obligacjach nie jest zbiorem wadliwych zapisów. Przynosi też oczekiwane zmiany i potrzebne nowości. Obligacje wieczyste czy też możliwość emitowania obligacji podporządkowanych przez przedsiębiorstwa (a nie tylko instytucje finansowe), rozszerzenie katalogu emitentów obligacji przychodowych, możliwość wydania obligacji przed ustanowieniem zabezpieczenia - to rozwiązania które mogą zwiększyć atrakcyjność i rozmiary rynku.
INFORMACJE O PRZETWARZANIU TWOICH DANYCH OSOBOWYCH
Administratorem Twoich danych osobowych przekazywanych podczas rejestracji w serwisie Obligacje.pl, jest: Obligacje.pl sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Złota 59, 00-120 Warszawa, KRS nr 0000394325.
Możesz skontaktować się z nami za pośrednictwem poczty elektronicznej (bok@obligacje.pl) lub telefonicznie (022 110-03-67). Kontakt telefoniczny dostępny jest od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 16:00.
Cele i podstawa przetwarzania Twoich danych osobowych
Twoje dane osobowe gromadzimy jednorazowo, wyłącznie gdy zakładasz konto i/lub dokonujesz zakupu Usług Płatnych w serwisie Obligacje.pl.
Twoje podstawowe dane osobowe
Gdy zakładasz konto w serwisie Obligacje.pl, gromadzimy jedynie te dane osobowe, które są niezbędne dla prawidłowego świadczenia przez nas usług i wykonania umowy, czyli:
Twoje dane, o których mowa powyżej, przetwarzamy wyłącznie po to, abyśmy mogli wywiązać się z zawartej z Tobą umowy o świadczenie usług, gdy korzystasz z serwisu Obligacje.pl.
Dane osobowe przetwarzane w celu dostarczania Ci informacji o wskazanych przez Ciebie emitentach oraz obligacjach
Jeżeli na swoim koncie wskażesz listę emitentów oraz obligacji, które chcesz obserwować będziemy na Twój adres e-mail przesyłać powiadomienia wraz z aktywnym linkiem dotyczące zmiany notowań wskazanych obligacji, ważnych dat z nimi związanych oraz nowych informacji w serwisie Obligacje.pl o wskazanym emitencie. Te dane przetwarzamy po to, abyśmy mogli wywiązać się z zawartej z Tobą umowy o świadczenie usług, gdy korzystasz z serwisu Obligacje.pl i decydujesz się na korzystanie z takich usług.
Jeśli będziesz chciał zrezygnować z otrzymywania powiadomień, w każdej chwili możesz anulować subskrypcję, wycofując odpowiednie zgody w panelu konfiguracyjnym Twojego konta. Jeśli wolisz, swoje żądanie możesz przesłać nam pocztą elektroniczną lub też zgłosić je telefonicznie.
Dane osobowe przetwarzane w celu dostarczania Ci informacji o aktualnych ofertach
Jeśli wyraziłeś na to zgodę, zaznaczając odpowiednie pole w formularzu rejestracyjnym lub panelu konfiguracyjnym Twojego konta, od czasu do czasu będziemy na Twój adres e-mail przesyłać informacje o aktualnych publicznych emisjach papierów wartościowych, a także informacje o nowościach w serwisie Obligacje.pl.
Także i taką zgodę możesz cofnąć w każdym czasie, korzystając z odpowiedniej opcji w panelu konfiguracji konta. Jeśli wolisz, swoje żądanie możesz przesłać nam pocztą elektroniczną lub też zgłosić je telefonicznie. Wycofanie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonaliśmy na podstawie Twojej zgody przed jej wycofaniem.
Wyrażenie przez Ciebie zgody na przetwarzanie danych osobowych w tym zakresie jest dobrowolne i nie stanowi warunku założenia konta w serwisie.
Jak długo przechowujemy Twoje dane osobowe?
Twoje dane przetwarzamy tylko tak długo, jak to niezbędne – co oznacza, że usuniemy je, gdy zlikwidujesz swoje konto w serwisie Obligacje.pl bądź w inny sposób rozwiążesz z nami umowę o dostęp do serwisu.
Kto ma dostęp do Twoich danych osobowych?
Do Twoich danych osobowych mamy dostęp wyłącznie my, w tym nasi upoważnieni pracownicy.
Dane te mogą być ponadto przetwarzanie przez naszych współpracowników, którzy świadczą usługi na naszą rzecz, w szczególności w zakresie obsługi księgowej, obsługi IT lub hostingu.
Jeżeli korzystasz z płatności elektronicznych lub kartą płatniczą, możemy udostępniać Twoje dane w zakresie niezbędnym do dokonania płatności firmom obsługującym płatności w serwisie.
Jeżeli wyraziłeś na to zgodę i korzystasz z konta bezpłatnego, niektóre Twoje dane możemy udostępniać naszym partnerom, którymi są współpracujące z nami domy i biura maklerskie, a także krajowe podmioty przeprowadzające prywatne emisje obligacji.
Twoje prawa
W związku z przetwarzaniem Twoich danych osobowych przez serwis Obligacje.pl przysługują Ci różnorodne prawa, o których chcielibyśmy poinformować poniżej.
Wszelkie żądania związane z Twoimi prawami możesz zgłosić nam za pośrednictwem poczty elektronicznej (bok@obligacje.pl) lub poczty tradycyjnej (na adres wskazany powyżej).
Chcemy prawidłowo zabezpieczyć Twoje dane, dlatego też przed wykonaniem Twoich poleceń zastrzegamy sobie możliwość zadania Ci dodatkowych pytań, aby potwierdzić Twoją tożsamość.
Masz prawo dostępu do Twoich danych osobowych
Przysługuje Ci prawo dostępu do treści Twoich danych osobowych, a także prawo do uzyskania potwierdzenia, czy dane te są przetwarzane.
Ponadto w każdej chwili możesz zwrócić się do nas o następujące informacje:
Przysługuje Ci również prawo uzyskania kopii Twoich danych osobowych. Pierwszą taką kopię wydamy Ci bezpłatnie.
Masz prawo żądania sprostowania Twoich danych osobowych
Dbamy o to, by Twoje dane były poprawne i kompletne. Jeśli mimo tego stwierdzisz, że tak nie jest – powiedz nam o tym. W każdym momencie przysługuje Ci prawo sprostowania lub uzupełnienia danych.
Masz prawo żądania ograniczenia przetwarzania Twoich danych osobowych
W pewnych przypadkach możesz żądać, by przetwarzanie Twoich danych osobowych zostało przez nas ograniczone wyłącznie do ich posiadania:
Masz prawo żądania usunięcia Twoich danych osobowych
W pewnych przypadkach możesz żądać, by zgromadzone przez nas Twoje dane osobowe zostały usunięte. Prawo to przysługuje Ci, gdy:
Masz prawo wnieść sprzeciw wobec przetwarzania Twoich danych osobowych
Przysługuje Ci prawo wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania Twoich danych osobowych. Sprzeciw ten będzie uzasadniony, jeśli jego podstawą będą przyczyny związane z Twoją szczególną sytuacją.
Możesz również wnieść sprzeciw, jeśli Twoje dane osobowe wykorzystywane były przez nas dla celów marketingu bezpośredniego.
Masz prawo przenosić Twoje dane osobowe
Masz prawo żądać, by Twoje dane osobowe podane przy rejestracji w serwisie zostały Ci przez nas wydane w ustrukturyzowanym, nadającym się do odczytu maszynowego i powszechnie używanym formacie.
Możesz przesłać te dane innemu administratorowi bez jakichkolwiek przeszkód z naszej strony.
Możesz również zwrócić się do nas o przekazanie Twoich danych wprost innemu administratorowi – wykonamy to, o ile tylko będzie to technicznie możliwe.
Prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego
Dokładamy najwyższych starań, by zapewnić najpełniejszą ochronę Twoich danych osobowych zgodnie z przepisami obowiązującego prawa.
Jeśli mimo to uznasz, że przetwarzamy Twoje dane osobowe niezgodnie z prawem, przysługuje Ci prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego.
W przypadku Polski organem nadzorczym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Możesz jednak wnieść skargę również do organu nadzorczego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które jest miejscem Twego zwykłego pobytu, miejscem pracy lub miejscem popełnienia domniemanego naruszenia prawa.
Nie profilujemy
Twoje dane osobowe przetwarzamy w sposób zautomatyzowany. Nie stosujemy jednak profilowania.
Kontakt z nami
Jeśli jakiekolwiek informacje przedstawione powyżej wydają Ci się niejasne, chętnie udzielimy dodatkowych wyjaśnień. Wszelkie pytania związane z polityką prywatności prosimy kierować pocztą elektroniczną (bok@obligacje.pl) lub pocztą tradycyjną (na adres wskazany powyżej).
Zaloguj się