Tekst ukazał się w Gazecie Giełdy i Inwestorów „Parkiet” 10 sierpnia. Opublikowano za zgodą redakcji. Wszelkie prawa zastrzeżone.
U szczytu popularności na Catalyst notowano obligacje 21 banków spółdzielczych i jednego zrzeszającego, a giełda utworzyła dla nich osobny segment rynku – do tej pory na stronie GPWCatalyst przeglądając notowania można wybrać „banki spółdzielcze”. Obligacje banków spółdzielczych należały swego czasu do najpopularniejszych, najbardziej płynnych papierów na Catalyst, kupony rzędu 3-4 pkt proc. ponad WIBOR płacone przez banki, które wydawały się nieśmiertelne (z ostatnią upadłością banku w Polsce mieliśmy do czynienia na początku wieku, inwestorzy mogli zapomnieć, że jest to w ogóle możliwe) przyciągały chętnych. A jednak – aż dwa banki spółdzielcze zbankrutowały (wołomiński i podkarpacki), a posiadacze obligacji podporządkowanych, zgodnie z regułami gry, stracili 100 proc. kapitału. Inne banki spółdzielcze same opuszczały Catalyst wykupując własne obligacje w terminie lub grubo przed nim. Żaden z banków, które przeprowadzały emisje obligacji jeszcze w 2015 r., nie zdecydował się na ponowne uplasowanie obligacji i wprowadzenie ich do notowań. Po 10 latach od utworzenia segmentu, na Catalyst pozostały obligacje dziewięciu banków, a za rok o tej porze będzie ich góra osiem. Ostatnie obligacje zapadają w 2027 r., ale większość banków opuści rynek do 2025 r. Czy warto interesować się ich papierami?
Poprawa jakości
Jak na ironię, w ostatnich latach banki spółdzielcze obecne na Catalyst zrobiły dużo, żeby poprawić swoją reputację (pomijając upadłość Podkarpackiego Banku Spółdzielczego w Sanoku) i mniej więcej od 2015 r. (upadłości banku w Wołominie) stopniowo poprawiają wskaźniki wypłacalności. Tę tendencję konynuowano także w ub.r. – siedem z dziewięciu obecnych na Catalyst banków poprawiło wskaźniki wypłacalności.
.png "Banki spółdzielcze na Catalyst")
Piętą achillesową banków spółdzielczych na Catalyst „od zawsze” był wysoki i niestabilny udział kredytów zagrożonych, znacznie przewyższający analogiczny wskaźnik w bankach uniwersalnych. Obecnie trwa powolne czyszczenie bilansów i w pięciu bankach udział kredytów zagrożonych spadł w ub.r., za to w sześciu wzrósł poziom pokrycia rezerwami „złych kredytów”.
Statystyki banków notowanych na Catalyst przestały też rażąco odbiegać od statystyk prezentowanych przez KNF dla całego sektora. Na koniec 2019 r. łączy współczynnik kapitałowy banków spółdzielczych wyniósł 16,8 proc., a dla dziewięciu banków z Catalyst średnia wyniosła 15,3 proc., żaden jednak nie osiągnął średniej ze statystyk KNF.
Rentowności obligacji
Inwestorzy wykazują nadal sporą rezerwę wobec obligacji banków spółdzielczych, czemu trudno się dziwić. Wszystkie notowane papiery mają status papierów podporządkowanych, zatem w razie upadłości lub likwidacji banków są spłacane w ostatniej kolejności (obligacje mogą być umarzane lub zamieniane na kapitał) i już dwukrotnie inwestorzy mogli poczuć na własnej skórze, że nie jest to czcza formułka, ale rzeczywiste ryzyko. Ostatni cios zadano stosunkowo niedawno – na początku br. o przymusowej restrukturyzacji Podkarpackiego BS zadecydował BFG.
Obligacje trzech banków mają obecnie niższe rentowności niż ponad rok temu (porównań dokonujemy cyklicznie, gdy wszystkie banki spółdzielcze opublikują raporty roczne i półroczne; w tym roku data porównania jest przesunięta ze względu na Covid i opóźnienie w terminie publikacji sprawozdań), w sześciu przypadkach rentowności wzrosły. A trzeba pamiętać, że w I kwartale WIBOR spadł o 1,4 pkt proc., zatem już samo utrzymanie rentowności na wcześniejszych poziomach mogłoby być odczytywane jako pogorszenie oceny ryzyka inwestycji w papiery banków spółdzielczych. Skoro zaś rentowność wzrosła, ocena ta jest jeszcze niższa. Czy na tyle, by mówić o okazyjnych cenach?
Choć w przeszłości stosunek wartości zawieranych transakcji do wartości notowanych serii (z reguły kilka milionów złotych) wyróżniał się na tle całego Catalyst, trzeba pamiętać, że w liczbach bezwzględnych płynność handlu jest ograniczona. I choć na większości serii transakcje nie są starsze niż miesiąc lub dwa, to 5-proc. spread między najlepszą oferowaną ceną zakupu i sprzedaży nie jest wcale rzadkością, a bywa, że sięga on kilkunastu, dwudziestu kilku, a nawet 50 pkt procentowych. Warto więc pamiętać, że ewentualne pogorszenie sentymentu na całym rynku lub wobec jednego z banków może oznaczać brak możliwości sprzedaży obligacji nie tylko po satysfakcjonujących cenach, ale po jakichkolwiek. I z tą poprawką oceniać atrakcyjność bieżącej rentowności obligacji banków spółdzielczych.
Kto kupuje obligacje banków spółdzielczych?
Nazwy tylko trzech funduszy inwestycyjnych pojawiają się wśród posiadaczy obligacji banków spółdzielczych notowanych na Catalyst, a wśród nich liderem jest SFIO Agro Kapitał na Rozwój, który jest wręcz dedykowany papierom banków spółdzielczych – zarówno po stronie dokonywanych inwestycji, jak i klientów, którzy wpłacają do niego środki. Na koniec roku aktywa funduszu warte były 296 mln zł, z czego 95,5 mln zł zainwestowano na rynku dłużnym, a 7 mln zł w papiery banków spółdzielczych notowane na Catalyst (wyceniono je jednak na 6,1 mln zł) – fundusz odpisał blisko połowę wartości obligacji Podkarpackiego Banku Spółdzielczego. 3,55 mln zł fundusz zainwestował w papiery Białej Rawskiej (cała seria to 10 mln zł), 1,4 mln zł w papiery banku Szepietowa
Fundusz powstał w 2008 r. i po 10 latach zarobił 40 proc. (o tyle wzrosła wartość jednostki uczestnictwa), ale od października 2018 r. wiedzie mu się wyraźnie gorzej, w połowie lipca jednostkę wyceniano na 185 zł (startowano w 2008 r. od 200 zł), a największe straty fundusz poniósł między połową czerwca i lipcem br., gdy wartość jednostki spadła z 217 zł do 186 zł.
Drugim z funduszy jest BPS Obligacji, który jednak na koniec roku dysponował aktywami rzędu 15 mln zł, a na koniec czerwca stopniały one do 11,2 mln zł. Na koniec roku obligacje banków spółdzielczych reprezentowały 5,8 proc. jego aktywów (850 tys. zł). Ostatnim z TFI zainteresowanych papierami wybranych banków spółdzielczych są fundusze Allianz FIO.
Ponieważ obligacje banków spółdzielczych nie występują zbyt licznie w portfelach otwartych funduszy inwestycyjnych (w portfelach OFE tym bardziej ich nie ma), pojawia się pytanie, kto właściwie obejmował ich obligacje? Zakup obligacji podporządkowanych przez inne banki nie ma sensu (trzeba je sobie odpisać od kapitału), dla inwestorów profesjonalnych ich emisje były zbyt małe i zapewne zbyt ryzykowne. Być może oferty kierowano do najważniejszych klientów banków (lokalnych firm, instytucji), a sądząc po obrotach i przeprowadzanych wcześniej transakcjach pakietowych (zdarzało się, że właściciela zmieniła np. połowa jednej serii), papiery stopniowo sprzedawano na rynku wtórnym, gdzie nabywcami byli najczęściej inwestorzy indywidualni.
INFORMACJE O PRZETWARZANIU TWOICH DANYCH OSOBOWYCH
Administratorem Twoich danych osobowych przekazywanych podczas rejestracji w serwisie Obligacje.pl, jest: Obligacje.pl sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Złota 59, 00-120 Warszawa, KRS nr 0000394325.
Możesz skontaktować się z nami za pośrednictwem poczty elektronicznej (bok@obligacje.pl) lub telefonicznie (022 110-03-67). Kontakt telefoniczny dostępny jest od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 16:00.
Cele i podstawa przetwarzania Twoich danych osobowych
Twoje dane osobowe gromadzimy jednorazowo, wyłącznie gdy zakładasz konto i/lub dokonujesz zakupu Usług Płatnych w serwisie Obligacje.pl.
Twoje podstawowe dane osobowe
Gdy zakładasz konto w serwisie Obligacje.pl, gromadzimy jedynie te dane osobowe, które są niezbędne dla prawidłowego świadczenia przez nas usług i wykonania umowy, czyli:
Twoje dane, o których mowa powyżej, przetwarzamy wyłącznie po to, abyśmy mogli wywiązać się z zawartej z Tobą umowy o świadczenie usług, gdy korzystasz z serwisu Obligacje.pl.
Dane osobowe przetwarzane w celu dostarczania Ci informacji o wskazanych przez Ciebie emitentach oraz obligacjach
Jeżeli na swoim koncie wskażesz listę emitentów oraz obligacji, które chcesz obserwować będziemy na Twój adres e-mail przesyłać powiadomienia wraz z aktywnym linkiem dotyczące zmiany notowań wskazanych obligacji, ważnych dat z nimi związanych oraz nowych informacji w serwisie Obligacje.pl o wskazanym emitencie. Te dane przetwarzamy po to, abyśmy mogli wywiązać się z zawartej z Tobą umowy o świadczenie usług, gdy korzystasz z serwisu Obligacje.pl i decydujesz się na korzystanie z takich usług.
Jeśli będziesz chciał zrezygnować z otrzymywania powiadomień, w każdej chwili możesz anulować subskrypcję, wycofując odpowiednie zgody w panelu konfiguracyjnym Twojego konta. Jeśli wolisz, swoje żądanie możesz przesłać nam pocztą elektroniczną lub też zgłosić je telefonicznie.
Dane osobowe przetwarzane w celu dostarczania Ci informacji o aktualnych ofertach
Jeśli wyraziłeś na to zgodę, zaznaczając odpowiednie pole w formularzu rejestracyjnym lub panelu konfiguracyjnym Twojego konta, od czasu do czasu będziemy na Twój adres e-mail przesyłać informacje o aktualnych publicznych emisjach papierów wartościowych, a także informacje o nowościach w serwisie Obligacje.pl.
Także i taką zgodę możesz cofnąć w każdym czasie, korzystając z odpowiedniej opcji w panelu konfiguracji konta. Jeśli wolisz, swoje żądanie możesz przesłać nam pocztą elektroniczną lub też zgłosić je telefonicznie. Wycofanie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonaliśmy na podstawie Twojej zgody przed jej wycofaniem.
Wyrażenie przez Ciebie zgody na przetwarzanie danych osobowych w tym zakresie jest dobrowolne i nie stanowi warunku założenia konta w serwisie.
Jak długo przechowujemy Twoje dane osobowe?
Twoje dane przetwarzamy tylko tak długo, jak to niezbędne – co oznacza, że usuniemy je, gdy zlikwidujesz swoje konto w serwisie Obligacje.pl bądź w inny sposób rozwiążesz z nami umowę o dostęp do serwisu.
Kto ma dostęp do Twoich danych osobowych?
Do Twoich danych osobowych mamy dostęp wyłącznie my, w tym nasi upoważnieni pracownicy.
Dane te mogą być ponadto przetwarzanie przez naszych współpracowników, którzy świadczą usługi na naszą rzecz, w szczególności w zakresie obsługi księgowej, obsługi IT lub hostingu.
Jeżeli korzystasz z płatności elektronicznych lub kartą płatniczą, możemy udostępniać Twoje dane w zakresie niezbędnym do dokonania płatności firmom obsługującym płatności w serwisie.
Jeżeli wyraziłeś na to zgodę i korzystasz z konta bezpłatnego, niektóre Twoje dane możemy udostępniać naszym partnerom, którymi są współpracujące z nami domy i biura maklerskie, a także krajowe podmioty przeprowadzające prywatne emisje obligacji.
Twoje prawa
W związku z przetwarzaniem Twoich danych osobowych przez serwis Obligacje.pl przysługują Ci różnorodne prawa, o których chcielibyśmy poinformować poniżej.
Wszelkie żądania związane z Twoimi prawami możesz zgłosić nam za pośrednictwem poczty elektronicznej (bok@obligacje.pl) lub poczty tradycyjnej (na adres wskazany powyżej).
Chcemy prawidłowo zabezpieczyć Twoje dane, dlatego też przed wykonaniem Twoich poleceń zastrzegamy sobie możliwość zadania Ci dodatkowych pytań, aby potwierdzić Twoją tożsamość.
Masz prawo dostępu do Twoich danych osobowych
Przysługuje Ci prawo dostępu do treści Twoich danych osobowych, a także prawo do uzyskania potwierdzenia, czy dane te są przetwarzane.
Ponadto w każdej chwili możesz zwrócić się do nas o następujące informacje:
Przysługuje Ci również prawo uzyskania kopii Twoich danych osobowych. Pierwszą taką kopię wydamy Ci bezpłatnie.
Masz prawo żądania sprostowania Twoich danych osobowych
Dbamy o to, by Twoje dane były poprawne i kompletne. Jeśli mimo tego stwierdzisz, że tak nie jest – powiedz nam o tym. W każdym momencie przysługuje Ci prawo sprostowania lub uzupełnienia danych.
Masz prawo żądania ograniczenia przetwarzania Twoich danych osobowych
W pewnych przypadkach możesz żądać, by przetwarzanie Twoich danych osobowych zostało przez nas ograniczone wyłącznie do ich posiadania:
Masz prawo żądania usunięcia Twoich danych osobowych
W pewnych przypadkach możesz żądać, by zgromadzone przez nas Twoje dane osobowe zostały usunięte. Prawo to przysługuje Ci, gdy:
Masz prawo wnieść sprzeciw wobec przetwarzania Twoich danych osobowych
Przysługuje Ci prawo wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania Twoich danych osobowych. Sprzeciw ten będzie uzasadniony, jeśli jego podstawą będą przyczyny związane z Twoją szczególną sytuacją.
Możesz również wnieść sprzeciw, jeśli Twoje dane osobowe wykorzystywane były przez nas dla celów marketingu bezpośredniego.
Masz prawo przenosić Twoje dane osobowe
Masz prawo żądać, by Twoje dane osobowe podane przy rejestracji w serwisie zostały Ci przez nas wydane w ustrukturyzowanym, nadającym się do odczytu maszynowego i powszechnie używanym formacie.
Możesz przesłać te dane innemu administratorowi bez jakichkolwiek przeszkód z naszej strony.
Możesz również zwrócić się do nas o przekazanie Twoich danych wprost innemu administratorowi – wykonamy to, o ile tylko będzie to technicznie możliwe.
Prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego
Dokładamy najwyższych starań, by zapewnić najpełniejszą ochronę Twoich danych osobowych zgodnie z przepisami obowiązującego prawa.
Jeśli mimo to uznasz, że przetwarzamy Twoje dane osobowe niezgodnie z prawem, przysługuje Ci prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego.
W przypadku Polski organem nadzorczym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Możesz jednak wnieść skargę również do organu nadzorczego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które jest miejscem Twego zwykłego pobytu, miejscem pracy lub miejscem popełnienia domniemanego naruszenia prawa.
Nie profilujemy
Twoje dane osobowe przetwarzamy w sposób zautomatyzowany. Nie stosujemy jednak profilowania.
Kontakt z nami
Jeśli jakiekolwiek informacje przedstawione powyżej wydają Ci się niejasne, chętnie udzielimy dodatkowych wyjaśnień. Wszelkie pytania związane z polityką prywatności prosimy kierować pocztą elektroniczną (bok@obligacje.pl) lub pocztą tradycyjną (na adres wskazany powyżej).
Zaloguj się