czwartek, 21 listopada 2024

Newsroom

Wyrok TSUE nie po myśli banków

msd | 15 czerwca 2023
Banki nie mogą żądać od frankowiczów wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, natomiast to konsumenci mają prawo domagać się dodatkowej rekompensaty – orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Według TSUE, w przypadku uznania za nieważną umowy kredytu hipotecznego zawierającej nieuczciwe warunki, konsumenci mogą żądać od banków rekompensaty wykraczającej poza zwrot już zapłaconych rat. Lecz w drugą stronę to nie działa.

„Prawo to stoi natomiast na przeszkodzie temu, by banki dochodziły podobnych roszczeń względem konsumentów” – napisano w komunikacie TSUE.

W razie unieważnienia umowy zawierającej nieuczciwe zapisy, banki nie mają więc możliwości domagania się od kredytobiorców rekompensaty wykraczającej poza zwrot wypłaconego kapitału oraz poza zapłatę odsetek. 

„(…) W niniejszej sprawie ewentualne uznanie umowy kredytu hipotecznego za nieważną jest skutkiem stosowania nieuczciwych warunków przez Bank M. W związku z tym nie można dopuścić ani do tego, by czerpał on korzyści gospodarczej ze swojego niezgodnego z prawem zachowania, ani do tego, by otrzymał on odszkodowanie” – wskazano także.

Zdaniem TSUE, to sądy krajowe powinny natomiast rozstrzygać o ewentualnych rekompensatach dla kredytobiorców. 

„(…) Argument dotyczący stabilności rynków finansowych nie ma znaczenia w ramach wykładni dyrektywy, która ma na celu ochronę konsumentów. Przedsiębiorcy nie mogą obchodzić celów realizowanych przez dyrektywę ze względu na zachowanie stabilności rynków finansowych” – podsumowano w komunikacie TSUE.

Ogłoszony w środę wyrok potwierdza wcześniejszą opinię rzecznika generalnego TSUE. 

Zdaniem Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, wyrok ma negatywny wymiar z punktu widzenia polskiego sektora bankowego oraz całej polskiej gospodarki, ale także z punktu widzenia pewności prawa, interesu publicznego oraz elementarnych zasad sprawiedliwości społecznej, przyznając preferencyjne warunki traktowania wąskiej grupie kredytobiorców w postaci „darmowego kredytu”.

UKNF zwraca uwagę, że krajowy sektor bankowy jest dobrze skapitalizowany i płynny, a kredytodawcy zbudowali ostatnimi czasy odpowiedni bufor poprawiający ich zdolność do zaabsorbowania kosztów związanych z niekorzystnym rozstrzygnięciem TSUE. 

„Erozja kapitałów banków, jaka dokona się w związku z tym rozstrzygnięciem będzie miała jednak negatywny wpływ na zdolność banków do dalszego finansowania potrzeb mieszkaniowych polskich gospodarstw domowych a także całej gospodarki, w tym planowanych przedsięwzięć związanych z transformacją energetyczną, obronnością czy planami współuczestnictwa w odbudowie Ukrainy, dla których sektor bankowy mógłby być naturalnym partnerem” – napisano w stanowisku UKNF.

Jak wskazano, nadzorca oczekuje od banków uwzględnienia najnowszego rozstrzygnięcia TSUE w modelach tworzenia rezerw. Ponadto, liczy też na aktywną postawę kredytodawców w zakresie rozwiązania problemu poprzez oferowanie ugód na zasadach proponowanych przez przewodniczącego KNF (konwersja kredytów frankowych na złotowe na zasadach, jakby od początku były one umowami złotowymi). 

W październiku ubiegłego roku UKNF szacował koszt niekorzystnego dla banków wyroku TSUE na około 100 mld zł. Kwotę tę przewodniczący Komisji powtarzał też podczas niedawnego Europejskiego Kongresu Finansowego. Przy czym, około połowa potencjalnych kosztów ujęta może być już w zawiązanych dotychczas rezerwach.

Więcej wiadomości kategorii Prawo