Tekst ukazał się w Gazecie Giełdy Parkiet 24 sierpnia. Opublikowano za zgodą redakcji. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Ustawa regulująca działalność firm pożyczkowych jest z jednej strony pożądanym przez nie aktem, który wykluczy z gry uliczną konkurencję, lub zrzuci ją do podziemia, z drugiej zaś może poważnie zagrozić rentowności firm działających z literą prawa, choć jest to nadal bardziej domysł niż prognoza. Ostatecznie bowiem sama ustawa nie została jeszcze podpisana przez prezydenta i jej kształt może się jeszcze zmienić (ustawa została podpisana dzień po wydrukowaniu tego tekstu - przyp. autora). Rzecz jednak w tym, że niepewność towarzysząca skutkom zmian prawnych (to, że ostatecznie do nich dojdzie wydaje się przesądzone, bez względu na to kto będzie finalnym autorem aktu) może poważnie wpłynąć na modele finansowania działalności firm pożyczkowych.
Emisje z wyprzedzeniem
W pierwszym półroczu firmy pożyczkowe były wyjątkowo aktywne na rynku emisji obligacji, co konkludując intuicyjnie można powiązać z nadchodzącymi zmianami prawnymi. W ogromnym skrócie i uproszczeniu – zmiany zapisane w ustawie nakładają na umowy pożyczki górne limity kosztów, jakie może ponieść pożyczkobiorca (do 100 proc. pożyczonej kwoty), w co wlicza się także koszty pozaodsetkowe takie jak np. różnego rodzaju prowizje i opłaty.
Co przy tym istotne, dość długo istniało przekonanie, że limitom tym nie będą podlegały tzw. koszty obsługi domowej, ponieważ są to – przynajmniej w teorii – koszty fakultatywne, pożyczkobiorca biorąc gotówkę od firmy pożyczkowej nie musiał się zgadzać akurat na taką formę jej doręczenia i spłaty. Everest Capital przeprowadzając w kwietniu i maju dwie emisje obligacji posiłkował się nawet analizą prawną wyraźnie wskazującą, że tego rodzaju koszty nie mogą podlegać ustawowym ograniczeniom, co jest dla tej firmy o tyle istotne, że – podobnie jak w przypadku Providenta – pożyczki z obsługą w domu są jej głównym produktem.
Jednak w lipcu w trakcie prac parlamentarnych posłowie przegłosowali poprawkę wyraźnie wskazującą, że koszty obsługi domowej należy doliczyć do kosztów pozaodsetkowych, których wysokość limituje ustawa.
Jednak nawet i bez tej poprawki model działalności firm pożyczkowych w Polsce mógł być tylko jeden – sprzedać jak najwięcej wysokomarżowych produktów, zanim marże zdusi ustawa. Oczywiście przestrzegając przy tym analizy scoringowej. Ostatecznie ważniejsze od udzielenia pożyczki jest to, żeby pieniądze wróciły do firmy z powrotem i z zyskiem. Firmy pożyczkowe są więc w pewnym sensie skazane na ofensywę, ponieważ już dziś wiadomo, że po wejściu w życie ustawy (możemy założyć ostrożnie, że będzie to 1 stycznia plus pół roczne vacatio legis) na pożyczkach zarabiać będzie się mniej. (Po podpisaniu ustawy, termin ten ulegnie skróceniu o kilka miesięcy - przyp. autora)
Lecz aby tę ofensywę sfinansować potrzebne są także środki, z czym można wiązać aktywność firm pożyczkowych na polu emisji obligacji. Jednak to tylko część prawdy, bo tak się złożyło, że w czerwcu br. przypadał termin wykupu obligacji IPF (Provident) na kwotę 200 mln zł i Everest Finanse (20 mln zł). Dwóch największych graczy (to jedyne firmy pożyczkowe o ogólnopolskim zasięgu) przeprowadziło więc emisje przede wszystkim, aby zrefinansować dług. IPF w istocie pozyskał 200 mln zł, Everest 50 mln zł. Obligacje refinansował także Eurocent (emisja na 1,8 mln zł zastąpiła wykupione przed terminem papiery za 3 mln zł), środków na rozwój akcji pożyczkowej poszukiwały Mikrokasa, Marka, SMS Kredyt, Capital Service i Premium Pożyczki. Ferratum przeprowadziło natomiast emisję akcji na rynku niemieckim, która znakomicie poprawiła wskaźniki zadłużenia międzynarodowej grupy.
Inwestorzy dopisali
Inwestorzy byli świadomi szykujących się zmian w prawie, lecz mimo to nie mieli oporów przed obejmowaniem papierów IPF i Everest Finanse, a mówimy tu o inwestorach finansowych. Nieco gorzej wiodło się spółkom kierującym emisje do detalicznych inwestorów (pozostali wymienieni), ale za wyjątkiem Premium Pożyczki (400 tys. zł) wszyscy mogli być zadowoleni z uzyskanych kwot, choć z pewnością pozostał także niedosyt.
W przypadku IPF, Everest, Eurocentu i Capital Service decydując się na objęcie emisji obligacji inwestorzy mogli kierować się niskim poziomem zadłużenia. Nawet ewentualne decyzje o zaprzestaniu działalności pod wpływem nowej ustawy nie zagrażały bowiem obligacjom. Środki z udzielonych wcześniej pożyczek byłyby bowiem w takiej sytuacji rękojmią spłaty papierów. Nieco inaczej było w przypadku pozostałych firm, które chyba za bardzo zaufały sile przekazu marketingowego.
Dopiero późne (tj. przeprowadzone pod koniec półrocza) emisje Marki, Mikrokasy i Premium Pożyczki pokazały, że inwestorzy nie są już gotowi na obejmowanie kolejnych emisji, choć Capital Service jeszcze w wakacje domknął trzy plasowane niemal równolegle emisje obligacji. Tu jednak znaczenie mógł mieć niski poziom zadłużenia i impet, z jakim firma poprawiała z kwartału na kwartał wyniki finansowe.
Potrzeby nadal są
Fala emisji obligacji w wykonaniu firm pożyczkowych jest już prawdopodobnie za nami, a najwięksi gracze mają wystarczająco dużo środków.
- Nasze potrzeby finansowe są zabezpieczone na trzy lata – powiedział Andrzej Dworczak, dyrektor finansowy Everest Finanse cytowany przez Obligacje.pl.
Nie oznacza to jednak, że apetyty zostały zaspokojone w każdym przypadku w jednakowym stopniu. Wręcz przeciwnie. Zarówno Eurocent jak i SMS Kredyt nadal chcą pozyskiwać nowe środki, choć źródeł finansowania upatrują gdzie indziej.
Obie firmy mają podpisane umowy z funduszami sekurytyzacyjnymi, którym odsprzedają udzielone pożyczki spełniające pewne określone kryteria pod względem ich jakości. W ten sposób zarabiają na pojedynczych pożyczkach mniej, ale za to pieniądze wracają do nich szybciej. Efekty jakie dzięki temu modelowi finansowania osiągnął Eurocent są spektakularne.
W II kwartale przychody wzrosły z 3 mln zł do 13 mln zł, a zysk operacyjny z 1 do 3 mln zł na przestrzeni jednego kwartału. Nic dziwnego, że spółka nie myśli już o finansowaniu działalności obligacjami.
Wydaje się, że jest kwestią czasu, kiedy po podobny model finansowania działalności sięgną także inni uczestnicy tego rynku, zwłaszcza ci, których aktualny poziom zadłużenia jest na tyle wysoki, że rynek mógłby chłodno przyjąć plany kolejnych emisji obligacji. Nieoczekiwanym problemem przed jego wdrożeniem mogą okazać się jednak przeprowadzone już emisje obligacji. Jeśli były one zabezpieczone na portfelach pożyczek, to tych pożyczek nie będzie można odsprzedać funduszom, nawet w przypadku odnowienia umowy pożyczki (z tego właśnie powodu Eurocent zdecydował się na przedterminowy wykup obligacji, którą rok wcześniej zaoferował jednemu z funduszy – emisję tę zabezpieczał portfel udzielonych pożyczek).
Zmiana modelu finansowania działalności małych firm pożyczkowych wzmocniłaby bezpieczeństwo posiadaczy ich obligacji, podobnie jak stało się to w przypadku Eurocentu (zysk operacyjny z II kwartału pokrywał połowę wszystkich zobowiązań z obligacji) jednak ceną mógłby się okazać nawet trwały odwrót tego typu firm od rynku długu.
INFORMACJE O PRZETWARZANIU TWOICH DANYCH OSOBOWYCH
Administratorem Twoich danych osobowych przekazywanych podczas rejestracji w serwisie Obligacje.pl, jest: Obligacje.pl sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Złota 59, 00-120 Warszawa, KRS nr 0000394325.
Możesz skontaktować się z nami za pośrednictwem poczty elektronicznej (bok@obligacje.pl) lub telefonicznie (022 110-03-67). Kontakt telefoniczny dostępny jest od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 16:00.
Cele i podstawa przetwarzania Twoich danych osobowych
Twoje dane osobowe gromadzimy jednorazowo, wyłącznie gdy zakładasz konto i/lub dokonujesz zakupu Usług Płatnych w serwisie Obligacje.pl.
Twoje podstawowe dane osobowe
Gdy zakładasz konto w serwisie Obligacje.pl, gromadzimy jedynie te dane osobowe, które są niezbędne dla prawidłowego świadczenia przez nas usług i wykonania umowy, czyli:
Twoje dane, o których mowa powyżej, przetwarzamy wyłącznie po to, abyśmy mogli wywiązać się z zawartej z Tobą umowy o świadczenie usług, gdy korzystasz z serwisu Obligacje.pl.
Dane osobowe przetwarzane w celu dostarczania Ci informacji o wskazanych przez Ciebie emitentach oraz obligacjach
Jeżeli na swoim koncie wskażesz listę emitentów oraz obligacji, które chcesz obserwować będziemy na Twój adres e-mail przesyłać powiadomienia wraz z aktywnym linkiem dotyczące zmiany notowań wskazanych obligacji, ważnych dat z nimi związanych oraz nowych informacji w serwisie Obligacje.pl o wskazanym emitencie. Te dane przetwarzamy po to, abyśmy mogli wywiązać się z zawartej z Tobą umowy o świadczenie usług, gdy korzystasz z serwisu Obligacje.pl i decydujesz się na korzystanie z takich usług.
Jeśli będziesz chciał zrezygnować z otrzymywania powiadomień, w każdej chwili możesz anulować subskrypcję, wycofując odpowiednie zgody w panelu konfiguracyjnym Twojego konta. Jeśli wolisz, swoje żądanie możesz przesłać nam pocztą elektroniczną lub też zgłosić je telefonicznie.
Dane osobowe przetwarzane w celu dostarczania Ci informacji o aktualnych ofertach
Jeśli wyraziłeś na to zgodę, zaznaczając odpowiednie pole w formularzu rejestracyjnym lub panelu konfiguracyjnym Twojego konta, od czasu do czasu będziemy na Twój adres e-mail przesyłać informacje o aktualnych publicznych emisjach papierów wartościowych, a także informacje o nowościach w serwisie Obligacje.pl.
Także i taką zgodę możesz cofnąć w każdym czasie, korzystając z odpowiedniej opcji w panelu konfiguracji konta. Jeśli wolisz, swoje żądanie możesz przesłać nam pocztą elektroniczną lub też zgłosić je telefonicznie. Wycofanie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonaliśmy na podstawie Twojej zgody przed jej wycofaniem.
Wyrażenie przez Ciebie zgody na przetwarzanie danych osobowych w tym zakresie jest dobrowolne i nie stanowi warunku założenia konta w serwisie.
Jak długo przechowujemy Twoje dane osobowe?
Twoje dane przetwarzamy tylko tak długo, jak to niezbędne – co oznacza, że usuniemy je, gdy zlikwidujesz swoje konto w serwisie Obligacje.pl bądź w inny sposób rozwiążesz z nami umowę o dostęp do serwisu.
Kto ma dostęp do Twoich danych osobowych?
Do Twoich danych osobowych mamy dostęp wyłącznie my, w tym nasi upoważnieni pracownicy.
Dane te mogą być ponadto przetwarzanie przez naszych współpracowników, którzy świadczą usługi na naszą rzecz, w szczególności w zakresie obsługi księgowej, obsługi IT lub hostingu.
Jeżeli korzystasz z płatności elektronicznych lub kartą płatniczą, możemy udostępniać Twoje dane w zakresie niezbędnym do dokonania płatności firmom obsługującym płatności w serwisie.
Jeżeli wyraziłeś na to zgodę i korzystasz z konta bezpłatnego, niektóre Twoje dane możemy udostępniać naszym partnerom, którymi są współpracujące z nami domy i biura maklerskie, a także krajowe podmioty przeprowadzające prywatne emisje obligacji.
Twoje prawa
W związku z przetwarzaniem Twoich danych osobowych przez serwis Obligacje.pl przysługują Ci różnorodne prawa, o których chcielibyśmy poinformować poniżej.
Wszelkie żądania związane z Twoimi prawami możesz zgłosić nam za pośrednictwem poczty elektronicznej (bok@obligacje.pl) lub poczty tradycyjnej (na adres wskazany powyżej).
Chcemy prawidłowo zabezpieczyć Twoje dane, dlatego też przed wykonaniem Twoich poleceń zastrzegamy sobie możliwość zadania Ci dodatkowych pytań, aby potwierdzić Twoją tożsamość.
Masz prawo dostępu do Twoich danych osobowych
Przysługuje Ci prawo dostępu do treści Twoich danych osobowych, a także prawo do uzyskania potwierdzenia, czy dane te są przetwarzane.
Ponadto w każdej chwili możesz zwrócić się do nas o następujące informacje:
Przysługuje Ci również prawo uzyskania kopii Twoich danych osobowych. Pierwszą taką kopię wydamy Ci bezpłatnie.
Masz prawo żądania sprostowania Twoich danych osobowych
Dbamy o to, by Twoje dane były poprawne i kompletne. Jeśli mimo tego stwierdzisz, że tak nie jest – powiedz nam o tym. W każdym momencie przysługuje Ci prawo sprostowania lub uzupełnienia danych.
Masz prawo żądania ograniczenia przetwarzania Twoich danych osobowych
W pewnych przypadkach możesz żądać, by przetwarzanie Twoich danych osobowych zostało przez nas ograniczone wyłącznie do ich posiadania:
Masz prawo żądania usunięcia Twoich danych osobowych
W pewnych przypadkach możesz żądać, by zgromadzone przez nas Twoje dane osobowe zostały usunięte. Prawo to przysługuje Ci, gdy:
Masz prawo wnieść sprzeciw wobec przetwarzania Twoich danych osobowych
Przysługuje Ci prawo wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania Twoich danych osobowych. Sprzeciw ten będzie uzasadniony, jeśli jego podstawą będą przyczyny związane z Twoją szczególną sytuacją.
Możesz również wnieść sprzeciw, jeśli Twoje dane osobowe wykorzystywane były przez nas dla celów marketingu bezpośredniego.
Masz prawo przenosić Twoje dane osobowe
Masz prawo żądać, by Twoje dane osobowe podane przy rejestracji w serwisie zostały Ci przez nas wydane w ustrukturyzowanym, nadającym się do odczytu maszynowego i powszechnie używanym formacie.
Możesz przesłać te dane innemu administratorowi bez jakichkolwiek przeszkód z naszej strony.
Możesz również zwrócić się do nas o przekazanie Twoich danych wprost innemu administratorowi – wykonamy to, o ile tylko będzie to technicznie możliwe.
Prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego
Dokładamy najwyższych starań, by zapewnić najpełniejszą ochronę Twoich danych osobowych zgodnie z przepisami obowiązującego prawa.
Jeśli mimo to uznasz, że przetwarzamy Twoje dane osobowe niezgodnie z prawem, przysługuje Ci prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego.
W przypadku Polski organem nadzorczym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Możesz jednak wnieść skargę również do organu nadzorczego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które jest miejscem Twego zwykłego pobytu, miejscem pracy lub miejscem popełnienia domniemanego naruszenia prawa.
Nie profilujemy
Twoje dane osobowe przetwarzamy w sposób zautomatyzowany. Nie stosujemy jednak profilowania.
Kontakt z nami
Jeśli jakiekolwiek informacje przedstawione powyżej wydają Ci się niejasne, chętnie udzielimy dodatkowych wyjaśnień. Wszelkie pytania związane z polityką prywatności prosimy kierować pocztą elektroniczną (bok@obligacje.pl) lub pocztą tradycyjną (na adres wskazany powyżej).
Zaloguj się