Tekst ukazał się w Gazecie Giełdy Parkiet 9 listopada. Opublikowano za zgodą redakcji. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Powyższe twierdzenie jest truizmem, który dobrze sprawdza się tylko w okresie dobrej koniunktury na rynku akcji. Co prawda od wielu miesięcy można raczej mówić o marazmie na GPW, ale nie jest to również ewidentna bessa, która zapewne postawiłaby powyższe twierdzenie pod znakiem zapytania.
Poprawa wiarygodności
Aby nie poprzestać na samych stwierdzeniach, w tabelce poniżej zestawiono emitentów obligacji, których akcje notowane są na GPW lub New Connect, a którzy emitowali obligacje w 2014 r. i w 2015 r. i zdołali obniżyć oferowane oprocentowanie. Niższe kupony można odczytać jako wyraz wzrostu zaufania inwestorów do spółek – skoro nie wystąpiły one o nadanie niezależnego ratingu, możemy polegać wyłącznie na ocenie inwestorów akceptujących niższe kupony.
Porównanie zmian rentowności i oprocentowania obligacji ze zmianą kursów akcji
Emitent | Rentowność obligacji (w proc.) |
Oprocentowanie obligacji w emisjach (w proc.) |
Zmiana notowań akcji (w proc.) | ||
XI 2014 | XI 2015 | 2014 | 2015 | 12 miesięcy do 4.12.2015 | |
Best | 6,2-6,8 | 4,3-5,3 | WIBOR3M+3,8 | WIBOR3M+3,6 | 88,4 |
Capital Park | 6,7-7,2 | 5,9-7,2 | WIBOR6M+5,5 | WIBOR3M+4,3 | 32,7 |
Eurocent | 6,5 | 7,5-8,0 | 9 | 8,5 | 246,3 |
Kancelaria Medius | 9-7,2 | 7,5 | 9,5 | 7,5 | 140,9 |
Kruk | 3,4-5,7 | 2,8-4,7 | WIBOR3M+3,35 | WIBOR3M+3,1 | 70,5 |
M.W. Trade | 5,8-6,0 | 4,4-6,2 | WIBOR6M+4 | WIBOR6M+2,7 | -12,2 |
Polnord | 5,8-6,0 | 4,7-5,6 | WIBOR3M+4,35 | WIBOR3M+3,5 | 72,2 |
Robyg | 3,7-5,5 | 3,4-5,1 | WIBOR3M+4 | WIBOR3M+2,3 | 14,7 |
Work Service | 5,0 | 3,0-4,0 | WIBOR6M+5,4 | WIBOR3M+2,5 | -13,4 |
Źródło: Obligacje.pl, gpwcatalyst.pl, bossa.pl.
Jak można się przekonać, w parze z niższymi odsetkami oferowanymi przez emitentów obligacji szła również obniżka rentowności obligacji na rynku wtórnym. Fałszywym wyjątkiem jest rentowność obligacji Eurocentu – niższa rentowność w listopadzie 2014 r. dotyczyła papierów zapadających w lutym br. i wiązała się właśnie z krótkim okresem do wykupu.
Łatwo się przekonać, że możliwość obniżenia oferowanych kuponów szła w parze ze wzrostem notowań akcji na GPW, przy czym próżno doszukiwać się bezpośredniej zależności między wartością obniżonego oprocentowania, a wzrostem notowań. W ciągu ostatnich 12 miesięcy najmocniej wystrzeliły notowania akcji Eurocentu (246 proc.) i Kancelarii Medius (146 proc.), co związane jest oczywiście z ich poprawą wyników i niższymi wskaźnikami zadłużenia, ale przede wszystkim ze specyfiką notowań na New Connect.
Co ciekawe, choć akwizycje Bestu oznaczały dla niego wzrost zadłużenia i wskaźników zadłużenia, to windykator zdołał obniżyć wysokość wypłacanych odsetek. Różnica 20 punktów bazowych w marży może nie rzuca na kolana, ale trzeba pamiętać, że Best o rok wydłużył też zapadalność papierów. Najmniejsza poprawa oprocentowania i tak towarzyszyła najwyższej zmianie notowań spośród spółek z GPW, które emitowały obligacje w tym i w ubiegłym roku. W tym wypadku poprawę notowań akcji trzeba powiązać z ich upłynnieniem i przeniesieniem do notowań ciągłych.
Z kolei Work Service zdołał obniżyć marżę najbardziej (o prawie 3 pkt proc. przy czym jednocześnie o rok skrócono tenor), drugi w kolejności jest M.W. Trade (spadek marży o 1,3 pkt proc.) – notowania akurat tych spółek spadły w ostatnich 12 miesiącach. Nie zawsze więc korelacja niższy kupon/wyższy kurs faktycznie się sprawdza.
Bywa też odwrotnie
Wprawdzie przypadków, w których spółki emitują obligacje o wyższym oprocentowaniu niż rok czy dwa lata wcześniej nie ma zbyt wiele (jeśli wiarygodność emitenta pogarsza się, to na ogół na tyle, że nie ma chętnych do obejmowania jego papierów z jakimkolwiek kuponem), ale skąd inąd wiadomo, że gwałtowny spadek notowań akcji często okazuje się forpocztą niewypłacalności i spadku notowań obligacji oraz ich realnej wartości do zera.
W takich wypadkach pojawiają się liczne opinie, że akcje są bezpieczniejszą formą inwestycji niż obligacje, ponieważ rynek akcji daje możliwość wyjścia z inwestycji, w przeciwieństwie do rynku obligacji, na którym płynność zamiera po ogłoszeniu upadłości (lub gdy są do niej tylko przesłanki). Jest w tych stwierdzeniach i w zachowaniu rynku pewien paradoks – wszak w razie upadłości to akcjonariusze spłacani są w ostatniej kolejności (a więc najczęściej wcale), wobec czego to tutaj płynność powinna zamierać z braku chętnych do zakupu akcji, podczas gdy w przypadku obligacji powinni pojawiać się spekulanci kalkulujący możliwość choć częściowej spłaty obligacji np. z zabezpieczenia. Nic takiego jak dotąd nie ma miejsca z tej prostej przyczyny, że w przypadku upadłości, posiadaczom obligacji bardzo trudno jest odzyskać cokolwiek, a spieniężanie przedmiotów zabezpieczenia trwa latami.
Akcje lepsze od obligacji?
Jeśli jednak tak postawić sprawę – tj. w przypadku firm o dużej wiarygodności finansowej akcje zyskują znacznie więcej niż można zarobić na obligacjach, a w przypadku firm o niskiej wiarygodności finansowej na obligacjach można stracić więcej (wszystko) niż na akcjach, to odpowiedź nasuwa się sama. Tyle, że nie jest to do końca uczciwe sprawianie sprawy. Najważniejszą zaletą obligacji w przypadku firm o dobrej kondycji finansowej, jest przewidywalność dochodu i odporność na znaczne wahania notowań. Dzięki tym cechom posiadacze mogą traktować je jako rentierskie inwestycje, czego w żaden sposób nie można powiedzieć o akcjach.
W przypadku bardziej ryzykownych emitentów ryzyko istotnie rozkłada się asymetrycznie – posiadacze akcji mogą kasować wyższe profity, jeśli emitent poprawia wyniki i wiarygodność finansową. Ale to już specyfika naszego rynku – brak ratingów sprawia, że niektórzy emitenci oferują niższe kupony niż wynikałoby to z ich sytuacji i ryzyka, które oferują ich obligacje. Z drugiej strony kulejąca egzekucja prawa sprawia, że w razie upadłości trudno z obligacji odzyskać choć małą część ich wartości.
Notowania | Obligacje też mają zalety
Dobrym przykładem wyższości obligacji nad akcjami są w ostatnim czasie papiery dłużne banków, których akcje znalazły się w bessie. Koronnym przykładem mogą być akcje Getin Noble Banku, które straciły 69 proc. w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Obligacje podporządkowane banku (to znaczy, że w razie upadłości lub likwidacji byłyby one spłacane w ostatnie kolejności wśród wierzycieli, ale przed akcjonariuszami) oczywiście także ucierpiały na zmianie postrzegania banku, czy też szerzej – całego sektora. Ale w ich przypadku spadek wartości nie był aż tak mocny – w najtrudniejszym momencie sięgał 15 proc. poniżej nominału w przypadku serii o najdalszym terminie wykupu (obecnie jest to o połowę mniej), a przecież i ten spadek notowań jest łagodzony naliczanymi odsetkami (WIBOR6M plus 3 pkt proc. marży, maksymalnie 3,95 pkt).
Inwestorzy są przekonani, że dla banku nadeszły trudniejsze czasy przekreślające szanse na wypłatę dywidendy, a być może oznaczające konieczność emisji akcji, ale jednocześnie wierzą, że spłata obligacji nie stoi pod znakiem zapytania.
Bank nie jest jednak typowym przykładem obligacji korporacyjnej – obligacje nie są dla niego jedyną, ani nawet istotną formą finansowania działalności, przez co nie ma potrzeby martwić się na zapas o refinansowanie zapadających papierów. W przypadku firm, obligacje trzeba oceniać przez pryzmat zdolności do ich spłaty z osiąganych zysków nawet w czasie dekoniunktury rynkowej i/lub gospodarczej. |
INFORMACJE O PRZETWARZANIU TWOICH DANYCH OSOBOWYCH
Administratorem Twoich danych osobowych przekazywanych podczas rejestracji w serwisie Obligacje.pl, jest: Obligacje.pl sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Złota 59, 00-120 Warszawa, KRS nr 0000394325.
Możesz skontaktować się z nami za pośrednictwem poczty elektronicznej (bok@obligacje.pl) lub telefonicznie (022 110-03-67). Kontakt telefoniczny dostępny jest od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 16:00.
Cele i podstawa przetwarzania Twoich danych osobowych
Twoje dane osobowe gromadzimy jednorazowo, wyłącznie gdy zakładasz konto i/lub dokonujesz zakupu Usług Płatnych w serwisie Obligacje.pl.
Twoje podstawowe dane osobowe
Gdy zakładasz konto w serwisie Obligacje.pl, gromadzimy jedynie te dane osobowe, które są niezbędne dla prawidłowego świadczenia przez nas usług i wykonania umowy, czyli:
Twoje dane, o których mowa powyżej, przetwarzamy wyłącznie po to, abyśmy mogli wywiązać się z zawartej z Tobą umowy o świadczenie usług, gdy korzystasz z serwisu Obligacje.pl.
Dane osobowe przetwarzane w celu dostarczania Ci informacji o wskazanych przez Ciebie emitentach oraz obligacjach
Jeżeli na swoim koncie wskażesz listę emitentów oraz obligacji, które chcesz obserwować będziemy na Twój adres e-mail przesyłać powiadomienia wraz z aktywnym linkiem dotyczące zmiany notowań wskazanych obligacji, ważnych dat z nimi związanych oraz nowych informacji w serwisie Obligacje.pl o wskazanym emitencie. Te dane przetwarzamy po to, abyśmy mogli wywiązać się z zawartej z Tobą umowy o świadczenie usług, gdy korzystasz z serwisu Obligacje.pl i decydujesz się na korzystanie z takich usług.
Jeśli będziesz chciał zrezygnować z otrzymywania powiadomień, w każdej chwili możesz anulować subskrypcję, wycofując odpowiednie zgody w panelu konfiguracyjnym Twojego konta. Jeśli wolisz, swoje żądanie możesz przesłać nam pocztą elektroniczną lub też zgłosić je telefonicznie.
Dane osobowe przetwarzane w celu dostarczania Ci informacji o aktualnych ofertach
Jeśli wyraziłeś na to zgodę, zaznaczając odpowiednie pole w formularzu rejestracyjnym lub panelu konfiguracyjnym Twojego konta, od czasu do czasu będziemy na Twój adres e-mail przesyłać informacje o aktualnych publicznych emisjach papierów wartościowych, a także informacje o nowościach w serwisie Obligacje.pl.
Także i taką zgodę możesz cofnąć w każdym czasie, korzystając z odpowiedniej opcji w panelu konfiguracji konta. Jeśli wolisz, swoje żądanie możesz przesłać nam pocztą elektroniczną lub też zgłosić je telefonicznie. Wycofanie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonaliśmy na podstawie Twojej zgody przed jej wycofaniem.
Wyrażenie przez Ciebie zgody na przetwarzanie danych osobowych w tym zakresie jest dobrowolne i nie stanowi warunku założenia konta w serwisie.
Jak długo przechowujemy Twoje dane osobowe?
Twoje dane przetwarzamy tylko tak długo, jak to niezbędne – co oznacza, że usuniemy je, gdy zlikwidujesz swoje konto w serwisie Obligacje.pl bądź w inny sposób rozwiążesz z nami umowę o dostęp do serwisu.
Kto ma dostęp do Twoich danych osobowych?
Do Twoich danych osobowych mamy dostęp wyłącznie my, w tym nasi upoważnieni pracownicy.
Dane te mogą być ponadto przetwarzanie przez naszych współpracowników, którzy świadczą usługi na naszą rzecz, w szczególności w zakresie obsługi księgowej, obsługi IT lub hostingu.
Jeżeli korzystasz z płatności elektronicznych lub kartą płatniczą, możemy udostępniać Twoje dane w zakresie niezbędnym do dokonania płatności firmom obsługującym płatności w serwisie.
Jeżeli wyraziłeś na to zgodę i korzystasz z konta bezpłatnego, niektóre Twoje dane możemy udostępniać naszym partnerom, którymi są współpracujące z nami domy i biura maklerskie, a także krajowe podmioty przeprowadzające prywatne emisje obligacji.
Twoje prawa
W związku z przetwarzaniem Twoich danych osobowych przez serwis Obligacje.pl przysługują Ci różnorodne prawa, o których chcielibyśmy poinformować poniżej.
Wszelkie żądania związane z Twoimi prawami możesz zgłosić nam za pośrednictwem poczty elektronicznej (bok@obligacje.pl) lub poczty tradycyjnej (na adres wskazany powyżej).
Chcemy prawidłowo zabezpieczyć Twoje dane, dlatego też przed wykonaniem Twoich poleceń zastrzegamy sobie możliwość zadania Ci dodatkowych pytań, aby potwierdzić Twoją tożsamość.
Masz prawo dostępu do Twoich danych osobowych
Przysługuje Ci prawo dostępu do treści Twoich danych osobowych, a także prawo do uzyskania potwierdzenia, czy dane te są przetwarzane.
Ponadto w każdej chwili możesz zwrócić się do nas o następujące informacje:
Przysługuje Ci również prawo uzyskania kopii Twoich danych osobowych. Pierwszą taką kopię wydamy Ci bezpłatnie.
Masz prawo żądania sprostowania Twoich danych osobowych
Dbamy o to, by Twoje dane były poprawne i kompletne. Jeśli mimo tego stwierdzisz, że tak nie jest – powiedz nam o tym. W każdym momencie przysługuje Ci prawo sprostowania lub uzupełnienia danych.
Masz prawo żądania ograniczenia przetwarzania Twoich danych osobowych
W pewnych przypadkach możesz żądać, by przetwarzanie Twoich danych osobowych zostało przez nas ograniczone wyłącznie do ich posiadania:
Masz prawo żądania usunięcia Twoich danych osobowych
W pewnych przypadkach możesz żądać, by zgromadzone przez nas Twoje dane osobowe zostały usunięte. Prawo to przysługuje Ci, gdy:
Masz prawo wnieść sprzeciw wobec przetwarzania Twoich danych osobowych
Przysługuje Ci prawo wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania Twoich danych osobowych. Sprzeciw ten będzie uzasadniony, jeśli jego podstawą będą przyczyny związane z Twoją szczególną sytuacją.
Możesz również wnieść sprzeciw, jeśli Twoje dane osobowe wykorzystywane były przez nas dla celów marketingu bezpośredniego.
Masz prawo przenosić Twoje dane osobowe
Masz prawo żądać, by Twoje dane osobowe podane przy rejestracji w serwisie zostały Ci przez nas wydane w ustrukturyzowanym, nadającym się do odczytu maszynowego i powszechnie używanym formacie.
Możesz przesłać te dane innemu administratorowi bez jakichkolwiek przeszkód z naszej strony.
Możesz również zwrócić się do nas o przekazanie Twoich danych wprost innemu administratorowi – wykonamy to, o ile tylko będzie to technicznie możliwe.
Prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego
Dokładamy najwyższych starań, by zapewnić najpełniejszą ochronę Twoich danych osobowych zgodnie z przepisami obowiązującego prawa.
Jeśli mimo to uznasz, że przetwarzamy Twoje dane osobowe niezgodnie z prawem, przysługuje Ci prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego.
W przypadku Polski organem nadzorczym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Możesz jednak wnieść skargę również do organu nadzorczego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które jest miejscem Twego zwykłego pobytu, miejscem pracy lub miejscem popełnienia domniemanego naruszenia prawa.
Nie profilujemy
Twoje dane osobowe przetwarzamy w sposób zautomatyzowany. Nie stosujemy jednak profilowania.
Kontakt z nami
Jeśli jakiekolwiek informacje przedstawione powyżej wydają Ci się niejasne, chętnie udzielimy dodatkowych wyjaśnień. Wszelkie pytania związane z polityką prywatności prosimy kierować pocztą elektroniczną (bok@obligacje.pl) lub pocztą tradycyjną (na adres wskazany powyżej).