Czas niepewności na rynkach giełdowych, to czas ograniczonego zaufania, wiążący się zazwyczaj z trudnościami w pozyskaniu kapitału. W takim okresie spółki potrzebujące finansowania coraz częściej zamiast emisji akcji lub zaciągnięcia kredytu bankowego wybierają alternatywne rozwiązanie - emisję obligacji.
Tendencja do pozyskania finansowania w ten sposób znajduje swoje odzwierciedlenie w dynamicznym rozwoju rynku długu korporacyjnego w Polsce. Całkowita wartość korporacyjnych instrumentów dłużnych notowanych na rynku Catalyst przekroczyła z końcem 2011 roku kwotę 34 mld złotych.
Inwestorzy nabywają często obligacje korporacyjne zachęceni ich wysokim oprocentowaniem. Aczkolwiek, im wyższe oprocentowanie dostajemy, tym większe ryzyko niewypłacalności emitenta możemy także założyć. I odwrotnie: im wyższe ryzyko, tym wyższa powinna być premia. Kuszeni wysoką stopą zwrotu z inwestycji w obligacje zapominamy nieraz, by sprawdzić, czy spełnienie świadczeń emitenta (przede wszystkim zapłata odsetek i wartości nominalnej obligacji) jest w jakiś sposób zabezpieczone. Duże podmioty gospodarcze, posiadające dobry standing finansowy oraz silną renomę nie ustanawiają z reguły zabezpieczenia emitowanego przez nie długu, gdyż ryzyko ich niewypłacalności oceniane jest przez rynek jako znikome. Z kolei podmioty, których wiarygodność jest mniej pewna niejednokrotnie zabezpieczają swoje papiery dłużne w celu jej podniesienia oraz po to, aby zapewnić inwestorom ochronę przed ewentualnymi stratami w przypadku niewypłacalności. Choć brak jest prawnego wymogu ustanawiania jakichkolwiek zabezpieczeń wierzytelności z tytułu obligacji, to najczęściej mniej wiarygodni emitenci sami aplikują takie rozwiązanie – obecnie 50 z 140 „żyjących” serii obligacji korporacyjnych notowanych na Catalyst posiada zabezpieczenie. Obligatariuszom zapewnia to dozę komfortu, gdyż znają przedmiot zaspokojenia swych ewentualnych roszczeń. Jeszcze przed nabyciem wybranych obligacji warto sprawdzić czy i jak są one zabezpieczone. Najczęściej spotykanymi w obrocie formami zabezpieczenia obligacji korporacyjnych są: hipoteka, zastaw rejestrowy, poręczenie oraz zabezpieczenie finansowe. Poniżej przedstawiona została ich krótka charakterystyka.
Hipoteka
Pozwala na zaspokojenie roszczeń obligatariuszy z nieruchomości nią obciążonej bez względu na to, czyją ta nieruchomość stała się własnością. Co istotne, obligatariuszom przysługuje pierwszeństwo przed wierzycielami osobistymi właściciela tej nieruchomości oraz wierzycielami, których hipoteki zostały ustanowione później. Choć hipoteka nie daje pierwszeństwa bezwzględnego i absolutnego, to gwarantuje zaspokojenie przed ograniczanymi prawami rzeczowymi, prawami osobistymi i roszczeniami nie ujawnionymi w księdze wieczystej. Z punktu widzenia ochrony interesów obligatariuszy istotne jest uprzednie ustalenie czy dana nieruchomości jest wolna od obciążeń (np. innej hipoteki), a jeśli nie, to jaka jest ich aktualna wysokość. Nie małe znaczenie ma tu także wartość obciążanej nieruchomości oraz jej „płynność” rozumiana, jako możliwość szybkiego znalezienia nabywcy w razie konieczności sprzedaży w celu zaspokojenia obligatariuszy. Ponadto, w przypadku hipoteki zabezpieczającej wierzytelności obligatariuszy, emitent powołuje administratora hipoteki (przeważnie kancelarię prawną), określając jego obowiązki i odpowiedzialność. Administrator zawiera umowę o ustanowienie hipoteki oraz wykonuje prawa i obowiązki wierzycieli hipotecznych we własnym imieniu, lecz na rachunek obligatariuszy. Mankamentem hipoteki jest jednak to, że zaspokojenie wierzycieli następuje dopiero po przeprowadzeniu postępowania sądowego - na drodze postępowania egzekucyjnego - co może trwać bardzo długo, w zależności od danego przypadku.
Hipotekę wykorzystują najczęściej deweloperzy, np.: obligacje Archicom sp. z o.o.-S.K.A. serii A, Robyg S.A. serii A, B, D, Gant Development, ale także spółki z innych branż, np.: Mo-BRUK S.A., SCO-Pak S.A. i Solveco S.A.
Zastaw rejestrowy
W obrocie stosowany jest nie rzadziej niż hipoteka, co wynika z jego elastyczności. Zastaw rejestrowy ustanawiany jest najczęściej na aktywach takich jak: akcje, certyfikaty inwestycyjne lub zbiory wierzytelności, z których ewentualna egzekucja pozwalałaby na szybkie i efektywne zaspokojenie. Ponadto, zastaw ten może być także ustanowiony wówczas, gdy zastawca nabędzie przedmiot zastawu w przyszłości. Obciążanie zastawem rejestrowym takiego przedmiotu staje się wtedy skuteczne z chwilą jego nabycia przez zastawcę. Ustanowienie zastawu rejestrowego wymaga (i) zawarcia umowy zastawniczej między właścicielem przedmiotu zabezpieczenia (prawa lub rzeczy) a administratorem zastawu oraz (ii) dokonania wpisu do rejestru zastawów. Tego typu zastaw zabezpiecza wierzytelności obligatariuszy danej serii obligacji bez potrzeby ich imiennego wskazania. Analogicznie jak w przypadku administratora hipoteki, tak i tu emitent ustanawia administratora zastawu, który wykonuje uprawnienia obligatariuszy we własnym imieniu, jednakże na ich rachunek. Co istotne, obligatariuszom przysługuje pierwszeństwo przed innymi wierzycielami osobistymi dłużnika, a sam zastaw rejestrowy nie przedawnia się, mimo przedawnienia się wierzytelności którą zabezpieczał (nie dotyczy to odsetek). Emitenci chętnie stosują ten sposób zabezpieczenia, ze względu na prostotę oraz niskie koszty jego ustanowienia.
Z zastawu rejestrowego skorzystał np. Mo-BRUK S.A. emitując obligacje serii A zabezpieczone m.in. na zbiorze rzeczy ruchomych stanowiących całość gospodarczą, Best S.A. zabezpieczając emisję serii A, B, C, D i F na certyfikatach inwestycyjnych Best III NSFIZ, oraz Organika S.A. zabezpieczając emisję serii A i B na akcjach własnych.
Poręczenie
Rozwiązanie również często stosowane w praktyce. Jego konstrukcja polega na zobowiązaniu się poręczyciela względem obligatariuszy do wykonania na ich rzecz zobowiązań emitenta na wypadek, gdyby emitent sam ich nie wykonał. Poręczenie można zatem przyrównać, do pewnego rodzaju gwarancji udzielanej przez poręczyciela za emitenta, a na rzecz obligatariuszy. Jakość tej „gwarancji” zależy każdorazowo od kondycji finansowej poręczyciela. Ponadto, ponieważ poręczyciel odpowiada jak współdłużnik solidarny, czyli wspólnie z emitentem, obligatariusze uzyskują w ten sposób dłużnika „pomocniczego” - zabezpieczającego realizację zobowiązań emitenta. Z tego też powodu poręczyciel będzie zawsze zainteresowany wykonaniem zobowiązań przez emitenta i będzie dążył, aby ten ostatni wywiązał się ze swoich zobowiązań.
Najczęściej rolę emitenta pełni spółka celowa, a poręczycielem jest jej spółka „matka”, tj. podmiot dominujący. Taki model poręczenia został zastosowany przy emisji obligacji serii B IPF Investments Sp. z o.o., oraz serii A Ghelamco Invest Sp. z o.o., gdzie konstrukcja udzielonego poręczenia umożliwia jego funkcjonowanie w stosunku do każdoczesnego obligatariusza.
Zabezpieczenie finansowe
Do jego skutecznego ustanowienia wymagane jest zawarcie umowy określającej dwa elementy: (i) wierzytelności które są zabezpieczane oraz (ii) sposób ich zabezpieczenia. Umowa taka zawierana jest najczęściej pomiędzy firmą inwestycyjną, a właścicielem instrumentów finansowych, którym może, ale nie musi być emitent obligacji. Sam sposób zabezpieczenia może funkcjonować trojako, tj. polegać na przeniesieniu (także z zastrzeżeniem odkupu) prawa do środków pieniężnych lub instrumentów finansowych albo ustanowieniu na nich zastawu finansowego albo blokady finansowej. Proces ustanawiania zabezpieczenia finansowego upraszcza fakt, iż zawierana w tym celu umowa nie wymaga daty pewnej ani podpisów notarialnie poświadczonych. Ustanowienie zabezpieczenia odnotowane zostaje na rachunku lub ewidencji prowadzonej przez firmę inwestycyjną na rzecz ustanawiającego zabezpieczenie. W przypadku wystąpienia podstawy do realizacji zabezpieczenia, obligatariusze na rzecz których je ustanowiono, zostaną zaspokojeni przez sprzedaż przedmiotu zabezpieczenia, potrącenie lub kompensatę jego wartości z wierzytelnościami z obligacji albo przez jego przejęcie. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że zabezpieczenie finansowe ustanowione w ww. formach nie chroni obligatariuszy, jeśli np. komornik zajmie przedmiot zabezpieczenia pod egzekucję, którą prowadzi na rzecz innych wierzycieli rzeczowych.
Przedmiotowy mechanizm zabezpieczenia w formie blokady akcji został zastosowany na potrzeby emisji obligacji serii G Marvipol S.A. Akcjonariusz emitenta udzielił firmie inwestycyjnej nieodwołalnego pełnomocnictwa do zbycia bądź przekazania akcji lub środków z ich zbycia, w przypadku nieterminowej realizacji zobowiązań emitenta wobec obligatariuszy.
INFORMACJE O PRZETWARZANIU TWOICH DANYCH OSOBOWYCH
Administratorem Twoich danych osobowych przekazywanych podczas rejestracji w serwisie Obligacje.pl, jest: Obligacje.pl sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Złota 59, 00-120 Warszawa, KRS nr 0000394325.
Możesz skontaktować się z nami za pośrednictwem poczty elektronicznej (bok@obligacje.pl) lub telefonicznie (022 110-03-67). Kontakt telefoniczny dostępny jest od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 16:00.
Cele i podstawa przetwarzania Twoich danych osobowych
Twoje dane osobowe gromadzimy jednorazowo, wyłącznie gdy zakładasz konto i/lub dokonujesz zakupu Usług Płatnych w serwisie Obligacje.pl.
Twoje podstawowe dane osobowe
Gdy zakładasz konto w serwisie Obligacje.pl, gromadzimy jedynie te dane osobowe, które są niezbędne dla prawidłowego świadczenia przez nas usług i wykonania umowy, czyli:
Twoje dane, o których mowa powyżej, przetwarzamy wyłącznie po to, abyśmy mogli wywiązać się z zawartej z Tobą umowy o świadczenie usług, gdy korzystasz z serwisu Obligacje.pl.
Dane osobowe przetwarzane w celu dostarczania Ci informacji o wskazanych przez Ciebie emitentach oraz obligacjach
Jeżeli na swoim koncie wskażesz listę emitentów oraz obligacji, które chcesz obserwować będziemy na Twój adres e-mail przesyłać powiadomienia wraz z aktywnym linkiem dotyczące zmiany notowań wskazanych obligacji, ważnych dat z nimi związanych oraz nowych informacji w serwisie Obligacje.pl o wskazanym emitencie. Te dane przetwarzamy po to, abyśmy mogli wywiązać się z zawartej z Tobą umowy o świadczenie usług, gdy korzystasz z serwisu Obligacje.pl i decydujesz się na korzystanie z takich usług.
Jeśli będziesz chciał zrezygnować z otrzymywania powiadomień, w każdej chwili możesz anulować subskrypcję, wycofując odpowiednie zgody w panelu konfiguracyjnym Twojego konta. Jeśli wolisz, swoje żądanie możesz przesłać nam pocztą elektroniczną lub też zgłosić je telefonicznie.
Dane osobowe przetwarzane w celu dostarczania Ci informacji o aktualnych ofertach
Jeśli wyraziłeś na to zgodę, zaznaczając odpowiednie pole w formularzu rejestracyjnym lub panelu konfiguracyjnym Twojego konta, od czasu do czasu będziemy na Twój adres e-mail przesyłać informacje o aktualnych publicznych emisjach papierów wartościowych, a także informacje o nowościach w serwisie Obligacje.pl.
Także i taką zgodę możesz cofnąć w każdym czasie, korzystając z odpowiedniej opcji w panelu konfiguracji konta. Jeśli wolisz, swoje żądanie możesz przesłać nam pocztą elektroniczną lub też zgłosić je telefonicznie. Wycofanie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonaliśmy na podstawie Twojej zgody przed jej wycofaniem.
Wyrażenie przez Ciebie zgody na przetwarzanie danych osobowych w tym zakresie jest dobrowolne i nie stanowi warunku założenia konta w serwisie.
Jak długo przechowujemy Twoje dane osobowe?
Twoje dane przetwarzamy tylko tak długo, jak to niezbędne – co oznacza, że usuniemy je, gdy zlikwidujesz swoje konto w serwisie Obligacje.pl bądź w inny sposób rozwiążesz z nami umowę o dostęp do serwisu.
Kto ma dostęp do Twoich danych osobowych?
Do Twoich danych osobowych mamy dostęp wyłącznie my, w tym nasi upoważnieni pracownicy.
Dane te mogą być ponadto przetwarzanie przez naszych współpracowników, którzy świadczą usługi na naszą rzecz, w szczególności w zakresie obsługi księgowej, obsługi IT lub hostingu.
Jeżeli korzystasz z płatności elektronicznych lub kartą płatniczą, możemy udostępniać Twoje dane w zakresie niezbędnym do dokonania płatności firmom obsługującym płatności w serwisie.
Jeżeli wyraziłeś na to zgodę i korzystasz z konta bezpłatnego, niektóre Twoje dane możemy udostępniać naszym partnerom, którymi są współpracujące z nami domy i biura maklerskie, a także krajowe podmioty przeprowadzające prywatne emisje obligacji.
Twoje prawa
W związku z przetwarzaniem Twoich danych osobowych przez serwis Obligacje.pl przysługują Ci różnorodne prawa, o których chcielibyśmy poinformować poniżej.
Wszelkie żądania związane z Twoimi prawami możesz zgłosić nam za pośrednictwem poczty elektronicznej (bok@obligacje.pl) lub poczty tradycyjnej (na adres wskazany powyżej).
Chcemy prawidłowo zabezpieczyć Twoje dane, dlatego też przed wykonaniem Twoich poleceń zastrzegamy sobie możliwość zadania Ci dodatkowych pytań, aby potwierdzić Twoją tożsamość.
Masz prawo dostępu do Twoich danych osobowych
Przysługuje Ci prawo dostępu do treści Twoich danych osobowych, a także prawo do uzyskania potwierdzenia, czy dane te są przetwarzane.
Ponadto w każdej chwili możesz zwrócić się do nas o następujące informacje:
Przysługuje Ci również prawo uzyskania kopii Twoich danych osobowych. Pierwszą taką kopię wydamy Ci bezpłatnie.
Masz prawo żądania sprostowania Twoich danych osobowych
Dbamy o to, by Twoje dane były poprawne i kompletne. Jeśli mimo tego stwierdzisz, że tak nie jest – powiedz nam o tym. W każdym momencie przysługuje Ci prawo sprostowania lub uzupełnienia danych.
Masz prawo żądania ograniczenia przetwarzania Twoich danych osobowych
W pewnych przypadkach możesz żądać, by przetwarzanie Twoich danych osobowych zostało przez nas ograniczone wyłącznie do ich posiadania:
Masz prawo żądania usunięcia Twoich danych osobowych
W pewnych przypadkach możesz żądać, by zgromadzone przez nas Twoje dane osobowe zostały usunięte. Prawo to przysługuje Ci, gdy:
Masz prawo wnieść sprzeciw wobec przetwarzania Twoich danych osobowych
Przysługuje Ci prawo wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania Twoich danych osobowych. Sprzeciw ten będzie uzasadniony, jeśli jego podstawą będą przyczyny związane z Twoją szczególną sytuacją.
Możesz również wnieść sprzeciw, jeśli Twoje dane osobowe wykorzystywane były przez nas dla celów marketingu bezpośredniego.
Masz prawo przenosić Twoje dane osobowe
Masz prawo żądać, by Twoje dane osobowe podane przy rejestracji w serwisie zostały Ci przez nas wydane w ustrukturyzowanym, nadającym się do odczytu maszynowego i powszechnie używanym formacie.
Możesz przesłać te dane innemu administratorowi bez jakichkolwiek przeszkód z naszej strony.
Możesz również zwrócić się do nas o przekazanie Twoich danych wprost innemu administratorowi – wykonamy to, o ile tylko będzie to technicznie możliwe.
Prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego
Dokładamy najwyższych starań, by zapewnić najpełniejszą ochronę Twoich danych osobowych zgodnie z przepisami obowiązującego prawa.
Jeśli mimo to uznasz, że przetwarzamy Twoje dane osobowe niezgodnie z prawem, przysługuje Ci prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego.
W przypadku Polski organem nadzorczym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Możesz jednak wnieść skargę również do organu nadzorczego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które jest miejscem Twego zwykłego pobytu, miejscem pracy lub miejscem popełnienia domniemanego naruszenia prawa.
Nie profilujemy
Twoje dane osobowe przetwarzamy w sposób zautomatyzowany. Nie stosujemy jednak profilowania.
Kontakt z nami
Jeśli jakiekolwiek informacje przedstawione powyżej wydają Ci się niejasne, chętnie udzielimy dodatkowych wyjaśnień. Wszelkie pytania związane z polityką prywatności prosimy kierować pocztą elektroniczną (bok@obligacje.pl) lub pocztą tradycyjną (na adres wskazany powyżej).
Zaloguj się